Magazine 2022
2022nr08
In het Koers-archief troffen we een interview met oud-landbouwminister Sicco Mansholt uit 1994. Bijna dertig jaar geleden voorspelde hij al hoe de wereld er nú uit zou zien: landbouwcrisis, klimaatcrisis en vluchtelingencrisis. Het interview is opnieuw te lezen in ons oktobernummer. We vroegen een andere oud-landbouwminister, Cees Veerman, om commentaar. Mansholt was een profeet, maar dan wel een zonder hoop - is een van zijn conclusies. Ontwikkelingseconoom Matthias Olthaar heeft wél hoop om de wereld beter achter te laten. Hij spant zich er heel praktisch dagelijks voor in en gaat zijn kinderen erin voor. En op de cover staat deze maand filosofe Doortje Smithuijsen. Zij vertelt hoe technologie haar – en ons aller – identiteit steeds meer bepaalt. En wat dat te maken heeft met schuld en schaamte.
ARTIKELEN IN DEZE EDITIE
Column
Echo's uit het verleden
05 oktober 2022Ongelofelijk, dacht hoofdredacteur Felix de Fijter, toen hij in het Koers-archief stuitte op een interview met Sicco Mansholt uit 1994. De voormalig landbouwminister wist bijna dertig jaar geleden te voorspellen hoe de wereld er nú uit zou zien. Denk: klimaatcrisis, landbouwcrisis en ...
Geliefd door lezers
Hoe de digitale werkelijkheid onze identiteit is gaan bepalen
05 oktober 2022Filosofe Doortje Smithuijsen neemt in Iedereen verslaafd? ons digitale gedrag kritisch onder de loep. Maar ook met mededogen. Want toen ze begon dacht ze dat dit boek niet over haar kon gaan. Maar toen ze klaar was, wist ze wel beter.
Column
Leerdienstnostalgie
05 oktober 2022‘De middagdienst verdwijnt uit kerkelijk Nederland’, kopte het Nederlands Dagblad op 10 september. Echt nieuws was het niet. Zolang als ik me kan herinneren (deze maand werd ik 53), wordt er zorgelijk gesproken over het teruglopende bezoek van de tweede dienst.
Column
Kakibomen en Reformatie
05 oktober 2022Hebben we het westerse christendom nodig om kerk te zijn?
Column
Als klei in de hand van de pottenbakker
05 oktober 2022Kunst is niet alleen ijdelheid, het herinnert ons aan de almachtige Kunstenaar die ons materiaal opnieuw wil vormgeven naar het idee van zijn genade.
Nederlandse politiek
Cees Veerman: Dat diepe gevoel van de boer, dat gaat veel dieper dan getallen
05 oktober 2022Mansholt was geen profeet. Hij kaartte een groot probleem aan, dat we niet in de bek wilden kijken. Maar wat bij hem ontbreekt, zegt oud-landbouwminister Cees Veerman, is de hoop dat het beter kan. "En die heb ik wel degelijk."
Geliefd door lezers
De man die alles voorspelde
05 oktober 2022Sicco Mansholt was een van 's lands meest invloedrijke politici van de vorige eeuw. In 1994, een jaar voor zijn dood, toonde hij zich in gesprek met dit blad een somber visionair. Voorzag de impact van de klimaatverandering, de energiecrisis, voorspelde grote migratiestromen en ook de steeds grotere ...
Moderne slavernij
Oeigoeren in Nederland
05 oktober 2022Opgesloten, gemarteld, mishandeld en verkracht. China maakt zich schuldig aan ernstige mensenrechtenschendingen in de regio Xinjiang, concludeerde een langverwacht rapport van de Verenigde Naties onlangs. Het zijn de Oeigoeren, een etnische minderheid van overwegend moslims, die het moeten ...
Column
Aandacht voor Afrika
05 oktober 2022Zes miljoen doden in Congo sinds 1996. Maar we hebben het alleen over Oekraïne. En dat is een grote vergissing.
Goede gesprekken
Matthias Olthaar: ‘Meer geld maakt niet gelukkiger, zeggen we. Maar we handelen er niet naar’
05 oktober 2022Matthias Olthaar is bedrijfskundige maar houdt zich juist daarom bezig met zingeving en de vraag welke kant we op willen als mensheid. "Ethische vragen in een economiecollege vinden mijn studenten ongemakkelijk."
Goede gesprekken
Lotte Jensen: 'Juist tijdens een ramp hebben we behoefte aan verhalen'
05 oktober 2022De geschiedenis van Nederland en het water kun je vertellen als een reeks triomfen, maar er waren ook flinke nederlagen. De verhalen daarover helpen om de rampen te verwerken en zorgen voor een wij-gevoel, zegt historicus Lotte Jensen. "Veerkracht en kwetsbaarheid horen bij elkaar. Verhalen waarin ...
Column
Anders als de Geheel Andere
05 oktober 2022Onlangs las ik een boekje uit 1985 over een thema dat het christendom nog steeds in de greep houdt: homoseksualiteit. Het spreekt over homo’s nog onbeschroomd als ‘flikkers’.
Boeken
Taal die openstaat voor het spirituele raakt aan de essentie van ons bestaan
05 oktober 2022Vrijheid, dat is wat telt voor de literatuur en de wereld. En dan ook vrij zijn van godsdienstige dwang, benadrukt Salman Rushdie. Geef hem, Rushdie, eens ongelijk. Maar het zou treurig zijn als daar alles mee gezegd is.
Boeken
Menselijkheid in tijden van honger
05 oktober 2022Als de trein uit Kazan vertrekt, aan het begin van Guzel Jachina’s roman De trein naar Samarkand, zijn er vijfhonderd kinderen aan boord. De meesten zijn ziekelijk en broodmager. Een aantal is bedlegerig, volgens de dokter zouden zij niet in de trein thuishoren, de kans dat ze levend aankomen is ...
Boeken
‘Ik kwam nergens haters tegen’
05 oktober 2022Hun ‘pen gaat nooit met sioen’, zegt Herman Veenhof over Elly & Rikkert, het immer productieve muzikale echtpaar, over wie hij een biografie schreef: Elly & Rikkert. Kroniek van een levensreis.
Boeken
Op bijbelsafari met een superintellectueel
05 oktober 2022Voor een van zijn laatste boeken dook de vorig jaar overleden Italiaanse schrijver en denker Roberto Calasso in het Oude Testament. In Het boek van alle boeken toont hij zich een fervent en origineel exegeet, die soms verbaasd hoofdschuddend, maar ook met liefde en respect door de oude teksten ...
Film
Een reis zonder duidelijke antwoorden
05 oktober 2022Hoi pap, hoe gaat het? Een alledaags zinnetje in een niet zo alledaagse context. De Nederlandse Bo – gespeeld door Gaite Jansen – spreekt de woorden uit in Gori, Georgië. De locatie: een begraafplaats. Meer specifiek: het graf van haar vader David Wolf, in 2008 overleden op 34-jarige leeftijd.
Column
Blijf op pad
05 oktober 2022‘Is dat niet wat een relatie is, dat je elkaars slechte kanten leert kennen zonder het persoonlijk op te vatten, zonder meteen uit elkaar te gaan?’ Die vraag wordt ergens tegen het einde van de roman Buitenleven, van Nina Polak, gesteld.
Theologie & filosofie
Martine Oldhoff: 'Een 'zelf' zijn voor God, dat is de opdracht'
05 oktober 2022De ziel, dat ouderwetse ‘ding’, lijkt terug te keren in ons spraakgebruik. Niet verkeerd, vindt Martine Oldhoff, want hoe moet je anders spreken over het geheimenis dat ‘mens’ heet? "De ziel is een bijbels gegeven, maar is ook een thema in onze cultuur, dat fascineert mij.”
Goede gesprekken
Mozes
Zihni Özdil: ‘Ik hou zielsveel van Nederland, alleen is de liefde niet altijd wederkerig'
05 oktober 2022Als migratiekind is oud-GroenLinks-Kamerlid en publicist Zihni Özdil zijn hele leven op zoek naar een thuisgevoel. Na de islam ingeruild te hebben voor het atheïsme, ontdekte hij tijdens een doorwaakte nacht de ‘warme, hoopgevende teksten van Jezus’.
Goede gesprekken
Levensdagen
‘Al ben je nóg zo boos, God laat je niet los’
05 oktober 2022In haar eenvoudige Amsterdamse appartement doet Tiny de Jong alles nog zelf. Sterker: tot voor kort reisde ze nog met het openbaar vervoer om andermans strijk te doen. Het is een wonder, zeggen sommigen, dat ze nog zo fier overeind staat, want Tiny verloor een kind, werd verlaten door haar man en ...
Column
Wat is je godsbeeld nu eigenlijk?
05 oktober 2022Het was een warme dag in augustus. Overbodige informatie, want deze warme dag speelt zich af in Suriname, en daar zijn alle dagen warm: de ene is hoogstens wat natter en vochtiger dan de andere.
Boeken
Kanaliseer je innerlijke inspiratiemachine
05 oktober 2022Of het boek Inspiratie. Hoe we tot grootse prestaties komen daadwerkelijk inspirerend is? Het is vooral een tikje vermoeiend, lezen over hoe succesvol andere mensen zijn.
Boeken
Ieder zijn eigen guerrilla
05 oktober 2022Journalist John Jansen van Galen schreef op de drempel van 1980 een kerstspecial voor het toenmalige tijdschrift Haagse Post, met als titel Het Ik-tijdperk. Het was een poging de mens en de samenleving van die tijd te typeren.
Film
Nietsverhullende superclose-up
05 oktober 2022Er is een moment in de documentaire dat ze rechtstreeks in de camera kijkt. Alsof ze met haar grote heldere ogen jou aankijkt en zegt: wat zit je nou te kijken? Op dat moment durf je niet weg te kijken, je voelt de nietsontziende blik van dit machtige beest.
Film
De rot achter de romantiek
05 oktober 2022Uit eten gaan geldt voor velen als ultieme romantiek. De avonturen van chef-koks stellen films voor als vergelijkbaar romantisch, met minimale tegenslag.
Muziek
Händel op soms een zacht bedje, dan weer een kwieke trampo
05 oktober 2022Deze heerlijke Händel-cd bevat de aria 'Praise the Lord with cheerful noise', maar het foutje op de tracklist ‘cheerful voice’ lijkt wel opzet: Julie Roset zingt inderdaad met vreugde; deze stem vol zonlicht neemt de luisteraar direct voor zich in.
Muziek
Aanstekelijke assertiviteit is beperkt houdbaar
05 oktober 2022Het moet buitengewoon moeilijk zijn geweest voor Rend Collective om stil te zitten tijdens de pandemie. Althans, zoveel kun je opmaken uit de energie die van deze (weer in vrijheid gemaakte) plaat spat.
Muziek
Een eigenzinnige cocktail van klanken en stijlen
05 oktober 2022De Amerikaanse singer-songwriter Santigold noemt haar nieuwe album: Spirituals. Met die titel verwijst ze naar de muziek die hoop en troost gaf aan mensen die opgroeiden onder ellendige omstandigheden tijdens de periode van de slavernij.