Tjerk de Reus

Afscheidsessay Tjerk de Reus: Het geheim van de literatuur
13 juli 2023Bijna dertig jaar lang was Tjerk de Reus de literaire voorpost van Koers, cv•koers en De Nieuwe Koers. Nu zwaait hij af voor een hogere roeping. "De troost van de literatuur," resumeert hij, "dat is uiteindelijk dat je naam genoemd wordt. Ja, je komt rauwheid en leegte en chaos tegen, meer dan je ...

Boeken
‘Wij bidden voor wie de aarde kwijt zijn’
13 juli 2023Achter de schermen hebben ‘ze’ de touwtjes in handen, toch? Het World Economic Forum, de machtsbeluste elite. Meer dan geregeld knikt men hier ernstig bij, met een blik van ‘dat-weten-wij’. Esther Gerritsen laat het dan ook maar gebeuren: het beste deel van de wereldbevolking verplaatsen ...

Boeken
God is een meervoud
13 juli 2023Klassieke noties over God en geloof verdwijnen niet zomaar, dankzij de conserverende kracht van kerken en religieuze tradities. Maar voor veel mensen is het lastig om een relatie te leggen tussen het concrete eigen leven en de aloude geloofsleer.

Boeken
Zo veel revolutionair gedachtegoed
13 juli 2023Het is toch de wereld waar wij met z’n allen uit zijn voortgekomen, schiet je onwillekeurig te binnen, als je aan de hand van prima verteller Christine Kooi de hele zestiende eeuw aan je voorbij ziet trekken.

Boeken
Een verzonnen wereld kan een toevluchtsoord zijn
15 juni 2023Is de kracht van de verbeelding effectief en ‘sterk’ genoeg om ellende te weerspreken? Die vraag speelt in Mauk, de nieuwe roman van Jan Vantoortelboom.

Boeken
Levendige vertelling vanuit een ijzeren geheugen
15 juni 2023In de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog ontvluchtten veel dissidenten, en natuurlijk ook veel Joden, Duitsland. Talloze Duitse vluchtelingen kwamen terecht in Frankrijk. Maar toen de oorlog uitbrak, was het voorbij met de relatieve veiligheid en snapte iedereen: het beste maar die oceaan over, ...

Boeken
Zelfcompassie als tegenkracht voor perfectionisme
15 juni 2023Je weet al vrij snel dat je goed zit, met het boek De perfectieparadox van Thomas Curran. Er is veel te koop op dit zelfhulp-achtige gebied, onder de vlag van ‘je mag zijn wie je bent’ of je moet ‘in je kracht gaan staan’. Maar Curran is van een ander slag.

Boeken
Hier worden mensen gekweekt
06 april 2023Futuristische romans kom je geregeld tegen in het aanbod van nieuwe boeken. Misschien wel vaker dan ooit. Hoe vergaat het ons, als wijzelf digitaler worden, aangestuurd door algoritmes? Het futuristische oerboek van Aldous Huxley, Heerlijke nieuwe wereld, wordt steeds relevanter.

Boeken
Monument voor een eigenzinnige profeet
06 april 2023De biografie van een goeddeels vergeten neuroloog, dat lijkt niet het type boek voor een breder publiek. Maar dat ligt toch anders in het geval van Abraham Gans (1885-1971), een joodse Nederlander, werkzaam als academisch neuroloog in Leiden, maar ook schrijver van gedichten en een verrassend ...

Boeken
Doorbreek de muur tussen het ik en de ander
08 maart 2023Nobelprijswinnaar J.M. Coetzee verkent in zijn nieuwe roman, De Pool, het spanningsveld tussen ‘ja’ en ‘nee’. Hij schetst hoe liefde ‘gebeurt’, je meeneemt, zelfs een besef van het oneindige wakker maakt. En dat met Coetzee-achtige nuchterheid.

Boeken
Cartograaf op zoek naar het innerlijk
08 maart 2023De veertigdagentijd is onderweg. Voor sommigen betekent het ‘geen Twitter’, voor anderen afzien van alcohol of ander genot. Waar je iets minder over hoort, is wat er wél gebeurt in deze tijd, wat men ermee wil, ervan hoopt.

Theologie & filosofie
Sander Griffioen: 'Niet het kwaad, maar het goede heeft de oudste papieren'
08 maart 2023We hebben alle reden om te wanhopen, met al die crises. Dat beseft ook Sander Griffioen. Maar blijf de aarde trouw, adviseert hij in zijn nieuwe boek, en laat je leiden door ‘kracht ten goede’.

Boeken
Een diepteboring naar de menselijke geest
01 februari 2023Waanzin is in de literatuur geen verwaarloosd gebied. Eerder kom je de overtuiging tegen dat de ‘gestoorde’ waarneming iets in petto heeft, voor wie weldenkend meent te zijn.

Boeken
De lange route van geloof en religie, naar vandaag toe
01 februari 2023Daniël de Waele, theoloog en docent, publiceerde in korte tijd drie boeken over de vroege geschiedenis van het christendom. Rijkdommen aan kennis worden in deze boeken over je uitgestrooid, overigens op een heel aangename manier.

Boeken
De mogelijkheid van een geweldige dag
15 december 2022Het huis en de liefde – twee onmisbare bestanddelen van wat familie mag heten. Maar juist daar kan de schoen wringen, zoals de romans van Jacobo Bergareche en Andrea Bajani laten zien.

Boeken
Kennis, en dan niet dogmatisch
15 december 2022Hoe je de Bijbel leest, staat niet los van de wetenschap. In onze cultuur wordt aan de wetenschap nu eenmaal veel gewicht toegekend, en ook als je je daarvan niet bewust bent – het zit ons tussen de oren. Daarom is de recent verschenen ‘wetenschapsbijbel’ meer dan welkom.

Goede gesprekken
Begrijpen is het begin van verzoening, maar daar moet je ook niet te romantisch over doen
15 december 2022Schrijver Jan Brokken geniet bekendheid als een begenadigd verteller. Niet zelden duikt hij in zijn eigen familiegeschiedenis. Tijdens zijn laatste speurtochten ontdekte hij wie zijn ouders eigenlijk waren. 'Soms vraag ik me boos af: waarom vertelde mijn vader ons niets over wat hem dwarszat?'

Boeken
De uitdaging van volstrekte desoriëntatie
09 november 2022Liesbeth Goedbloed verkent in haar tweede roman, Zonder ons geen nieuwe dag, de binnenwereld van Rafaël, een beschadigde jongen. In een Rotterdamse sfeer zoekt hij naar iets wat hem opvangt in zijn ‘val’.

Boeken
Het gat van religie gevuld met nieuwe leerstelligheden
09 november 2022‘We leven in een tijd waarin het wij-gevoel belangrijk is’, constateert Ria Weyens in het boek Ziel zoekt zin. ‘We moeten het samen gaan doen of we gaan eraan’, denkt zij. En daarbij is het idee van een ‘erfzegen’ heel belangrijk, als verwijzing naar de ‘contemplatieve parel’ in ...

Theologie & filosofie
Daniël de Waele: 'Mijn boeken raken niet aan jouw persoonlijke relatie met God'
09 november 2022Hij werd ooit gegrepen door het pinkstergeloof. Nu, bijna vijftig jaar later, maakt de Vlaamse theoloog Daniël De Waele naam met doorwrochte literatuur over het ontstaan van de Bijbel. Zijn nieuwste boek gaat over de joodse wereldliteratuur en de klassieke oudheid. ‘Maar het gaat om jouw eigen ...

Boeken
Taal die openstaat voor het spirituele raakt aan de essentie van ons bestaan
05 oktober 2022Vrijheid, dat is wat telt voor de literatuur en de wereld. En dan ook vrij zijn van godsdienstige dwang, benadrukt Salman Rushdie. Geef hem, Rushdie, eens ongelijk. Maar het zou treurig zijn als daar alles mee gezegd is.

Theologie & filosofie
Martine Oldhoff: 'Een 'zelf' zijn voor God, dat is de opdracht'
05 oktober 2022De ziel, dat ouderwetse ‘ding’, lijkt terug te keren in ons spraakgebruik. Niet verkeerd, vindt Martine Oldhoff, want hoe moet je anders spreken over het geheimenis dat ‘mens’ heet? "De ziel is een bijbels gegeven, maar is ook een thema in onze cultuur, dat fascineert mij.”

Theologie & filosofie
Glow-in-the-dark-rozenkrans als aanwezigheid van God
01 september 2022‘Verbinding is het belangrijkste’, zegt gevangenispastor Margreet Sanders. Over haar ervaringen in een jeugdgevangenis schreef ze het boek Voor God kom ik mijn cel uit. 'Soms komt het voor jongeren zó dichtbij, ze vinden het bijna eng, zoals een horoscoop die iets van je lijkt te weten.'

Boeken
Joseph Conrad rukt de lezer van z'n stoel
01 september 2022Drama of context, wat krijgt voorrang in een historische roman? Arthur Japin, grootmeester in het genre, schetst heel veel achtergrond in zijn nieuwe roman, van de Tachtigers tot Edvard Grieg. Maar Joseph Conrad projecteert alle dramatische energie in zijn hoofdpersonage, en met effect.

Boeken
Moderne theologie, schakel tussen oud en nieuw
01 september 2022Moderne theologie, dat klinkt mooi up-to-date – maar waarover hebben we het dan eigenlijk? Namen, rugnummers, thema’s? Het kolossale boek De moderne theologen geeft antwoorden. Moderne theologie blijkt veelkleurig, actueel, een schakel tussen oud en nieuw.

Boeken
Vertrouwde en uitdagende ontwrichting
13 juli 2022Als de chaos losbreekt in een land, kan het twee kanten op: je probeert te peilen wat er aan de hand is, of je kiest meteen voor actie, de bijl erin. Maarten van der Graaff is meer de man van het peilen, terwijl Jonathan van het Reve graag die bijl erin zet.

Boeken
Duiveluitdrijving volgens Miskotte
13 juli 2022‘Nieuw ontdekte preken’ van K.H. Miskotte, verschenen in boekvorm, getiteld: Te midden van het tumult – dat is juichen, voor wie zijn werk kent. Maar als je Miskotte (1894-1976) niet kent, niet bij de incrowd hoort?

Boeken
Wie aan Rilke begint, hoeft nooit meer te stoppen
13 juli 2022Wie deze zomer door Europa reist, gaat misschien ongemerkt in de sporen van Rainer Maria Rilke (1875-1926), de Duitse dichter die nogal veel reisde. Kenner en liefhebber Florian Jacobs volgt Rilke’s spoor, en schetst zijn leven en werk in Blijven is nergens. Het Europa van Rilke.

Geliefd door lezers
Aafke Romeijn: 'We zijn belangrijk én nietig tegelijk'
13 juli 2022Voor veel mensen was afscheid van de kerk een bevrijding, maar dat bleek voor Aafke Romeijn, romanschrijfster en musicus, een moeizame erfenis. "Ik moet mezelf eerder bevrijden van het negatieve beeld van religie, terwijl ik daar juist iets zoek wat mij als kind al intrigeerde."

Theologie & filosofie
Hoeveel verschil zit er straks nog tussen jou en je virtuele zelf?
09 juni 2022Is digitale technologie, van Zoom tot Google Glass, alleen maar een hulpmiddel, om het leven gemakkelijker te maken? Nee, zegt Nolen Gertz, al die technologie gaat in ons brein zitten, en verschraalt onze ervaring. “Ik ben een dystopische pessimist”, geeft hij toe, maar: “Ik vertel alleen wat ...

Boeken
Het platteland is niet zo idyllisch als het lijkt
09 juni 2022Op het platteland, ver weg van de orde van de stad – roert zich daar het onheil met dreiging en geweld? Je zou het bijna zeggen, na lezing van de nieuwe romans van Nina Polak en Haro Kraak. Destructieve krachten duiken op, in Groningen en Overijssel.

Boeken
Dieper graven naar het hart van de sacramenten
09 juni 2022Wat zijn precies de katholieke sacramenten, en waar staan die voor? Antwoord daarop valt te vinden in het boek Gesprekken op maandag van Vonne van der Meer, waarin zij in gesprek is met pastoor Nico de Gooijer. De zeven gesprekken die zij met hem voerde, zijn voor lezers van De Nieuwe Koers al ...

Boeken
Met religieuze voelsprieten ontdek je de heiligheid van de natuur
09 juni 2022Als we de heiligheid van de natuur niet onderkennen, zegt theoloog Karen Armstrong, zal het met onze bereidheid om natuur en schepping te respecteren schameltjes blijven. Om dat besef van heiligheid te wekken, zegt ze, kun je om religieuze bronnen niet heen.

Boeken
Tussen alles benoemen en alles verkennen zit een heel universum
05 mei 2022Grip proberen te krijgen op een generatie schrijvers, is iets hachelijks. Dat geldt ook voor de millennials. Splinter Chabot en Thomas Heerma van Voss zijn beiden van de jaren negentig, maar delen weinig schrijverschromosomen.

Boeken
De stilte die echoot, een zwart gat dat alle spreken opslokt
05 mei 2022Toen in november 2020 Jonathan Sacks overleed, verloor de wereld een wijs mens. Maar in zijn vijfdelige Thora-commentaar leeft hij voort. Deel vier, over Numeri, verschijnt later deze maand in vertaling.

Boeken
De preek die je uitdaagt, je bij de kraag grijpt, die je draagt
05 mei 2022Een heilig geloof in de zondagse preek draagt het nieuwe boek Dialoog, dans en duel van Kees van Ekris, dat later deze maand verschijnt. Maar die preek moet wel wat voorstellen. Zo voert hij een pleidooi om ‘het ruwe materiaal van onze eigen angsten, dromen en weerstanden’ onder ogen te zien.

Nederlandse politiek
Een kruistocht in naam van de democratie is het recept voor heel veel doden
05 mei 2022De oorlog in Oekraïne verdeelt de meningen. Buitenlandexperts vliegen elkaar in de haren. Moet Zelensky onderhandelen met de dictator in Moskou, of moet het Westen een vuist maken? Arend Jan Boekestijn, bekend van zijn podcast met Rob de Wijk, legt de tegenstellingen uit. "Poetin moet een gouden ...

Boeken
De mens 2.0 is een verlangen naar volmaaktheid
07 april 2022Culturele veranderingen gaan soms stilletjes en bijna ongemerkt. Datatechniek bijvoorbeeld, met die beruchte algoritmes. ‘Ik wil graag een verhaal worden’, luidt het protest van een verregaand gedigitaliseerd individu, rond het jaar 2100.

Boeken
De gewonde God is bij Samuel Wells de nabije God
07 april 2022De ‘gewonde God’ is het thema van het nieuwe boek van Samuel Wells. Kruis, lijden en dood van Jezus, dat zijn de thema’s. Hoe verbindt de Britse theoloog dit alles met de chaos en ellende in deze wereld? 'Gods ene verlangen gaat boven alles uit: onze metgezel te zijn.'

Goede gesprekken
Machteld Siegmann: 'Niet weten, en toch naar voren kijken'
07 april 2022"Ik ben geen orakel", zegt Machteld Siegmann, "of een goeroe die spirituele dingen over mensen uitstort." Het religieuze, zegt zij dan ook, is "een vrije beweging, dat leg je niet vast". Vlak voor Pasen neemt ze de CLO-prijs in ontvangst voor haar debuutroman De kaalvreter.

Boeken
De betovering wijst naar het geheim des levens
03 maart 2022Is de betovering helemaal voorbij in de literatuur? In de horizontale gewoonheid des levens zou toch best eens een hogere dimensie open kunnen gaan. Dat zou de corebusiness moeten zijn van literaire verbeeldingskracht.

Boeken
Loyaal, zonder granieten waarheidsclaims
03 maart 2022Wie Martien Brinkman (1950) kent, weet dat hij iemand is – als mens, theoloog, literatuur- en kunstliefhebber – die graag de verbinding zoekt, en niet graag polariseert. Dit blijkt ook in zijn nieuwe boek, een soort theologische autobiografie, waarin hij onder andere vertelt over zijn contacten ...

Boeken
Opeens hing het ijzeren gordijn er weer
03 maart 2022Het IJzeren Gordijn lijkt ver weg, iets van de jaren tachtig en eerder. Toch kan het gevoel van die tijd opeens weer terug zijn. Die ervaring had in elk geval Nausicaa Marbe (1963), schrijfster, die opgroeide in het communistische Roemenië en zich de onvrijheid nog goed herinnert.

Boeken
Met de sloopkogel het ego te lijf
03 maart 2022Bram van de Beek heeft met zijn theologische publicaties een spoor getrokken van ruim veertig jaar. Vaak opvallend, nogal eens ergerniswekkend en altijd kritisch. Dit geldt ook voor zijn nieuwe boek: Ego. Een cultuuranalyse van het ik.

Theologie & filosofie
Jörg Lauster: 'Overal de Geest waarnemen, dat is een beetje naïef'
03 maart 2022Mensen verlangen naar erkenning, waardering, naar goedkeuring, zegt de Duitse theoloog en schrijver Jörg Lauster. Daar moet de kerk zich op afstemmen, vindt hij. "De christelijke traditie moet meedoen aan het gesprek van vandaag."

Boeken
De historie bij de kladden grijpen, of aandachtig luisteren naar het leven?
01 februari 2022Je kunt een leven uit het verleden ‘beluisteren’, of naar jezelf toe trekken. Elke historische roman zit wel ergens in dit spectrum, zoals ook de nieuwe boeken van Kristien Hemmerechts en Anne Eekhout.

Boeken
Uiteenlopende denkers stellen de boel op scherp
01 februari 2022Wat is de ‘staat van de wereld’? Waar liggen de zorgen en wat zijn de idealen nog die nu tellen? Alicja Gescinska, Pools-Vlaams filosofe en schrijfster, kreeg van het tijdschrift Newsweek Belgium in 2019 de opdracht om grote interviews te maken met mensen die wat te vertellen hebben.

Boeken
Tragisch genoeg is zelfs rust zoeken een jachtige remedie geworden
01 februari 2022Pas op de plaats, en dan: goed gaan nadenken over rust! Best nuttig natuurlijk. Of is het schijn? Zelfhulpboeken die je naar ‘meer rust’ leiden, om productiever te kunnen zijn – is dat nou echt rust? Waarschijnlijk is er een reuzenzwaai aan de rekstok nodig, om met rust te kunnen beginnen.

Boeken
Zelfs een keizer had aan zijn gedachten niet genoeg om de avond door te komen
13 december 2021De coronacrisis bracht een explosie aan pogingen om elkaar te troosten, zag de Canadese politicus en filosoof Michael Ignatieff. Hij vroeg zich af: waar komt de onoverwinnelijke behoefte aan troost vandaan? En wat is het? Ignatieff ging te rade bij de groten der geschiedenis, van Paulus tot Cicero ...

Boeken
Willem van Oranje, definitief
13 december 2021Willem van Oranje, onze ‘vader des vaderlands’, heeft weer een nieuwe biografie: De zwijger, geschreven door René van Stipriaan. Dit boek is van een ander formaat dan vorige biografieën. Van Stipriaans kloeke boek is omvattender, en ook als vertelling maakt het duidelijk verschil met pogingen ...

Goede gesprekken
Freek de Jonge: 'We zijn de taal van het geweten kwijtgeraakt'
13 december 2021Heb vertrouwen, oordeel niet, is de kerstboodschap van Freek de Jonge. ‘We moeten het aandurven om voor het sociale te kiezen. Gevoel en intuïtie moeten in balans komen met de ratio. En dat liefst al vanaf groep 1 van de basisschool.’

Boeken
Fragmenten waaruit een verhaal verrijst
13 december 2021Piekeren over het leven, dat doe je fragmentarisch, in losse gedachtes. Maar we houden er ook van om alles in één groot verhaal te vatten. Zo deed Arthur Schnitzler het, honderd jaar geleden, heel anders dan Sander Kollaard vandaag.

Boeken
Hier is alles, en niets is hetzelfde
04 november 2021Met Niets ontgaat ons heeft Janke Reitsma een waardige roman afgeleverd, die je laat nadenken over de impact van een gezinsdrama, op insiders en outsiders.

Boeken
Herman Hegger, strijder
04 november 2021Ooit was de naam van ds. Herman Hegger een begrip: hij was de bekendste criticaster van de katholieken met zijn stichting In de Rechte Straat, en auteur van bestsellers, zoals Moeder, ik klaag u aan.

Boeken
Het toneelstuk van het leven leidt naar het mysterie van God
04 november 2021Het leven is een theater, met niemand minder dan de engelen als toeschouwers. Doe mee! Dat is de uitnodiging van Tomás Halík in zijn nieuwe boek, Theater voor engelen. ‘Als je het niet kunt geloven, speel het dan, doe dan alsof. Waag het er dan op het verhaal binnen te stappen.’

Goede gesprekken
'Hoop is blijven geloven in de mogelijkheid tot helen'
04 november 2021Kun je hoop hebben in een wereld vol troep en ellende? Eva Coolen, romanschrijfster, aarzelt. Toch koos ze Regeneratie als titel voor haar laatste boek: wedergeboorte. "Je hoopt dat het goed komt, ja.”

Boeken
Afdalen in worstelingen van Dostojevski
07 oktober 2021Je kunt er altijd weer naar terugkeren: het werk van Dostojevski. Maar zijn kolossale romans herlezen, dat kost veel tijd. Waarom dan niet gekozen voor het alleraardigste, verrassende en informatieve boek dat Alex Christofi over Dostojevski schreef?

Boeken
Bomans' kijk op het katholicisme
07 oktober 2021Godfried Bomans (1913-1971) was een van onze grootste schrijvers, vooral als je let op de maatschappelijke impact die zijn werk had. Tientallen jaren was hij in woord en geschrift, op langspeelplaat en op tv, een landelijk bekende schrijver.

Boeken
Complotdenkers voelen aan hun theewater dat de waarheid wankelt
07 oktober 2021Het hedendaagse complotdenken, betoogt filosoof Cees Zweistra, is zoiets als een ‘existentiële revolte, een beweging van opstand tegen de koers van een samenleving’, want die samenleving heeft mij ‘uitgesloten’.

Theologie & filosofie
Anton van Harskamp: 'Als je moreel aan de grond zit, dan is daar ineens de engel. De genade'
07 oktober 2021Achtergebleven stakkers in Afghanistan, Oeigoeren in Chinese kampen, een op hol geslagen klimaat. Soms kan het je allemaal naar de keel grijpen, met schuldgevoelens overladen. Loop daar niet voor weg, zegt religieantropoloog Anton van Harskamp. "Slechts wie dwars door de bodem van zijn bestaan zakt, ...

Theologie & filosofie
Theoloog Carin Slotboom: De natuur staat niet buiten oordeel en verlossing
07 oktober 2021Welke theologische vragen roept klimaatverandering op? Vier theologen geven antwoord. Carin Slotboom (1996) studeerde Nederlandse literatuur en cultuur, en theologie. Ze werkt als opinieredacteur bij het Nederlands Dagblad.

Theologie & filosofie
Theoloog Eva van Urk-Coster: Wat betekent het theologisch dat we als mens massa-uitsterving veroorzaken?
07 oktober 2021Welke theologische vragen roept klimaatverandering op? Vier theologen geven antwoord. Eva van Urk-Coster (1987) is PhD-onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam en houdt zich bezig met christelijke ecologische theologie.

Theologie & filosofie
Theoloog Iris Veerbeek: Zijn mensen belangrijker dan dieren of planten?
07 oktober 2021Welke theologische vragen roept klimaatverandering op? Vier theologen geven antwoord. Iris Veerbeek (1996) is Junior Fellow 2021 in de Ethiek van het Antropoceen bij de Faculteit Religie en Theologie (FRT) en het Instituut voor Milieukunde van de Vrije Universiteit.

Theologie & filosofie
Theoloog Krijn Pansters: Hoe maken mensen de morele ommekeer?
07 oktober 2021Welke theologische vragen roept klimaatverandering op? Vier theologen geven antwoord. Dr. Krijn Pansters (1975) doceert als medewerker van het Franciscaans Studiecentrum aan de Tilburg School of Catholic Theology. Zijn vakterrein is de franciscaanse spirituele traditie, deugdethiek en ecologische ...

Goede gesprekken
Marieke Lucas Rijneveld: 'Ik vervloei steeds meer met de taal'
01 september 2021Waar komt jouw aparte, krachtige taal vandaan, vragen lezers soms aan Marieke Lucas Rijneveld, de meest succesvolle Nederlandse schrijfster van vandaag. “Niet Roald Dahl of J.K. Rowling,” zegt ze, “maar vooral de Bijbel, met die mooie, bijzondere zinswendingen. Maar ook het onheilspellende en ...

Boeken
Een lesje uit de DDR
01 september 2021Eind september vinden de Duitse Bondsdagverkiezingen plaats, en daarna neemt Angela Merkel afscheid. Vreemd, want het lijkt wel of zij er altijd is geweest.

Boeken
'God met wie ik spreken kan, die bestaat'
01 september 2021Een paar decennia leefde Stephan Sanders voluit zonder God, zonder kerk en zonder het idee daar iets aan te missen. In 2015 kwam een ommekeer. "Het werd in mijn leven belangrijk weer God te zeggen." In Godschaamte documenteert hij zijn religieuze ontdekkingstocht.

Boeken
Ballonnen, die zomaar zijn leeggelopen
12 juli 2021Hoe word je gelukkig? Misschien door wedergeboorte of ‘regeneratie’, zoals gehoopt wordt in de nieuwe roman van Eva Coolen? De Frans-Egyptische schrijver Albert Cossery wijst visionaire ideeën af: word maar gewoon een bedelaar.

Boeken
De heilige maagd door protestantse ogen
12 juli 2021Niet eens zo lang geleden waren de grenzen nog scherp afgetekend: tussen orthodoxie en vrijzinnigheid bijvoorbeeld, maar ook tussen katholiek en protestant. Die grenzen lijken vandaag wel wat vervaagd, en dat is leuk: je kunt nu gewoon iets of iemand van de andere kant ontmoeten.

Boeken
Kunnen wetenschap en geloof probleemloos samen?
12 juli 2021Met Alle verstand te boven herhaalt Cees Dekker het kunstje van Geleerd en gelovig. 22 wetenschappers vertellen over geloof en werk en de wisselwerking ertussen. Het resultaat is sympathiek en veelkleurig, maar de these dat geloof en wetenschap nu de beste vriendjes zijn, is niet helemaal ...

Theologie & filosofie
Geluk? 'Da's zuurkool uit de oven. Met banaan'
12 juli 2021Is geluk een bord zuurkool? Voorlopig wel, in elk geval voor Willem Maarten Dekker. Maar het ware geluk, zegt hij in zijn boek Domweg gelukkig, maakt onze gezellige tevredenheid tot surrogaat. “Geluk overkomt je, dat produceer je niet zelf.”

Theologie & filosofie
Er loopt een rechte lijn van Jezus naar #MeToo
03 juni 2021De woede is ontketend. Overal boze mensen, iedereen is gekrenkt. Nico Koning dook in vierduizend jaar woedegeschiedenis, op zoek naar beterschap, en schreef een boek. "In essentie is woede positief."

Boeken
Scherp en intelligent beeld van de leegte
03 juni 2021‘God, haal me hieruit’, verzucht iemand in Exces, de nieuwe roman van Persis Bekkering. ‘Maar er is geen hieruit, er is geen buiten.’ Een somber bericht, dat iets lijkt te onthullen over een generatie.

Boeken
Orwells observaties verjaren niet
03 juni 2021George Orwell (1903-1950) is een schrijver die niet veroudert. Animal Farm verscheen kortgeleden als graphic novel en de meest recente uitgave van 1984 dateert van vorig jaar, de zoveelste editie. Ook zijn krantenartikelen en essays komen nu beschikbaar in het Nederlands, zoals in de bundel Mijn ...

Boeken
Gereformeerde ervaringsman
03 juni 2021Over ervaring praten is prima als het om geloof gaat, maar durf het dan eens aan om helemaal vanuit de Bijbel te denken. Klinkt plechtstatig, maar als de oude professor Cornelis Graafland het uitlegt – stelt Tjerk de Reus – dan ben je 'overmocht' voor je het weet.

Boeken
Een ‘kwispelende gezelschapsgod’
05 mei 2021In de verhalenwereld van Toon Tellegen zit God als een kind op een schommel, de mensen duwen tegen hem. Maar zo blijft het niet: ze worden moe, hebben wat beters te doen. Maar God blijft kind, altijd.

Boeken
Bundeling van uitgestrekt en fundamenteel denken
05 mei 2021Er zijn filosofen die vooral als historisch verschijnsel worden bestudeerd, en filosofen die elke keer weer relevant blijken te zijn in hedendaagse discussies. In deze laatste categorie vallen denkers als Aristoteles, Spinoza, Kierkegaard en Hannah Arendt.

Een goed beeld raakt het hart
05 mei 2021Jedi Noordegraaf is illustrator, doet niet aan plaatjesproductie. “Ik voel me meer thuis in de sfeer van middeleeuwse monniken, die wilden illumineren: met hun afbeeldingen het goddelijke mysterie zichtbaar maken.” Met André Troost maakte Noordegraaf het boek Koninklijk rijk. Gelijkenissen over ...

Boeken
Pleidooi tegen het 'gehaktbaldenken'
05 mei 2021Filosofie en theologie gaan elkaar weer vinden, voorziet Erik Meganck in zijn boek Religieus atheïsme. Als ze tenminste het perspectief weten te richten op het mysterie van hoop, vertrouwen en goedheid. Het zou de moeite waard zijn, vindt hij, want veel atheïsme en theïsme komt vandaag de dag ...

Goede gesprekken
De vlam van onze voormoeders is niet gedoofd
05 mei 2021Westers feminisme is van dik hout zaagt men planken, en past niet in Afrika. Daarom, zegt Jennifer Nansubuga Makumbi, schrijfster van de roman De eerste vrouw, moeten we uit eigen bronnen putten. Ze laat ons kijken naar de ‘oervrouw’.

Nederlandse politiek
'Iedereen in zijn eigen bubbel, dat is dodelijk voor een land'
01 april 2021Als we niet uitkijken, keert onze maatschappij terug naar een tribale sfeer: allemaal aparte stammen, die geen kritiek dulden. Erdal Balci vindt het een tragische ontwikkeling, omdat daarmee “de horizon van de Europese identiteit vervaagt. En dat is een groot risico.”

Goede gesprekken
Leef je vragen
01 april 2021Letterkundige Jan Oegema koos een nieuw carrièrepad: dat van hovenier. Raar voelt het niet, zegt hij, “maar om daar te komen, moest ik in de stilte terechtkomen, en een nieuwe stem horen”. In dat proces was de dichter Rainer Maria Rilke een gids.

Boeken
Een detective vol grote vragen
01 april 2021De meesterlijke detectiveschrijver Friedrich Dürrenmatt (1921-1990) herovert Nederland. Wie zijn nieuw uitgegeven detective Justitia leest, begrijpt waarom.

Boeken
Zo dachten ze 800 jaar geleden over onze ziel
01 april 2021Het heet simpelweg Ziel, het boek waarin drie belangrijke geschriften uit de twaalfde eeuw zijn gebundeld. Schrijvers zijn Willem van Saint-Thierry, Aelred van Rievaulx en Isaac van Stella.

Boeken
Gameverslaafd kind? Ouders zijn niet machteloos
01 april 2021Matthias Dewilde schreef het boek dat hijzelf twintig jaar geleden aan zijn ouders cadeau had willen doen: Game over, een praktische gids voor de aanpak van gameverslaving. “Ouders denken dat ze machteloos zijn, maar dat zijn ze niet.”

Boeken
De economie heeft een beetje geloof, hoop en liefde nodig
01 april 2021De mens is een dubbelzinnig wezen, die hongert naar het goede, maar het kwade niet altijd afwijst. Nogal wiedes, weten filosofen en theologen, maar in het denken over de economie regeert de ratio. Tijd voor een beetje geloof, hoop en liefde, betogen Lans Bovenberg en Paul van Geest.

Boeken
Is toch net een engel?
05 maart 2021Als je de buitenwereld toelaat, kun je onverwacht in een nieuw avontuur terechtkomen. Bij Maxim Osipov begint dat gewoon bij een tankstation, Vonne van der Meer laat het beginnen op een kinderspeelplaats.

Boeken
Meesterlijk portret van Erasmus
05 maart 2021In de omvangrijke biografie van Sandra Langereis over Erasmus leer je niet alleen de breedte van zijn denken en schrijven kennen, maar ook zijn persoonlijkheid.

Boeken
Wilde natuur, niet te controleren
05 maart 2021Het woord ‘antropoceen’ zingt rond, al een poosje, en heeft een nare smaak. Je denkt erbij aan een eindfase: het noodlottige sluitstuk van de geschiedenis.

Boeken
Zeker weten wat Gods wil inhoudt, dat is gevaarlijk
05 maart 2021Geert Wilders was ‘ontsteld’ toen hij in 2011 in de Haagse PVV-fractiekamer evangelische en pinkstervoorgangers om zich heen zag, die hem in gebed de handen oplegden. Verbijsterd was ook Sander Rietveld, een onderzoeksjournalist, die in Nieuwe kruisvaarders uitzoekt hoe het zit met deze ...

Boeken
Waarom denken we verschillend over politiek en moraal?
05 maart 2021De manier waarop mensen politieke keuzes maken is niet goed te begrijpen als je strikt rationeel te werk gaat, zegt de Amerikaanse sociaalpsycholoog Jonathan Haidt in zijn avontuurlijke boek Het rechtvaardigheidsgevoel.

Geliefd door lezers
Verlangen naar een zondebok moet je altijd onderdrukken
05 maart 2021Afrekencultuur, achterdocht en populisme – ze lijken de samenleving van vandaag helemaal in hun greep te hebben. Arnon Grunberg kijkt ernaar als een getuige, een ‘minnaar van zondaars’, stelt hij in zijn nieuwe boek. Een motief dat hij herkent bij de Mensenzoon. “Het schamele omarmen, dat is ...

Als het heilige ineens begint te schitteren
16 februari 2021We moeten ‘het heilige koesteren’, hoor je wanhopig roepen in almaar krimpende kerken. Maar hoe doe je dat? Rob Compaijen, filosoof en amateur-bioloog, zou met de jeugd uit zijn kerk ’s nachts naar de heide willen, om vlinders te spotten. ‘Het heilige zit niet alleen in de bubbel van de ...

Boeken
Doorweekt op wandelpaden, schreeuwen in een kerk
16 februari 2021Een groot verlies kan je met een smak laten landen in je kwetsbaarheid. Maar daar kan een route beginnen naar iets nieuws, zo blijkt in Lijn van wee en wens, een roman van de Vlaamse schrijfster Caro Van Thuyne.

Boeken
Waar is uw tijd gebleven?
16 februari 2021De tijd is een lastig ding. Je hebt er te veel van of te weinig, de tijd glipt door je vingers, je had hem liever beter besteed misschien. Hoe wij dit met z’n allen doen, valt te lezen in Waar blijft mijn tijd?, geschreven door Tanja van der Lippe, volgens de achterflap ‘autoriteit op het ...

Boeken
'Onderwijs gooit religies steeds vaker op één hoop'
16 februari 2021Of het schoolvak ‘godsdienstonderwijs’ toekomst heeft? Jos van Remundt, onderwijskundige, spreekt liever over ‘levensbeschouwelijke communicatie’, iets wat hij onmisbaar vindt. Zijn boek De achterkant van verhalen mikt daarop, met een kleurrijke schets van jodendom, christendom en islam.

Boeken
Waarom we ons in foute denkers moeten verdiepen
16 februari 2021Het is zinvol om de donkere tegenkrachten in de samenleving in de ogen te kijken. Want ze zijn onderdeel van onze identiteit, betoogt Arnold Heumakers in zijn boek Langs de afgrond. Het nut van foute denkers.

Waarom we ons zo vaak schuldig voelen
04 december 2020Schuldbesef is niet het monopolie van het christendom. Ook de oude Grieken leden er al onder. Vandaag voelen we ons schuldig omdat de ijskappen smelten. Maar dit schuldbewustzijn, zegt Jannah Loontjens, is vooral positief.

Boeken
Nieuwe Robinson doet je soms naar adem happen
04 december 2020De nieuwe roman van Marilynne Robinson is er eindelijk! Zoals altijd in haar fictie is het ook in dit boek subtiel maar meeslepend, om het mooiste en het slechtste tegelijk. Dus de doem van verworpenheid en de gratie van de liefde.

'Over China moeten we niet naïef zijn'
04 december 2020Frans-Paul van der Putten, senior-onderzoeker aan Instituut Clingendael, vindt het een must dat wij, Europeanen, goed weten wat China is en waar het voor staat. In zijn boek De wederopstanding van China doet hij een handreiking.

Boeken
Zwarte gaten: de dinosaurussen van de astrofysica
04 december 2020Heino Falcke slaagde er als eerste ter wereld in een zwart gat te fotograferen. In zijn boek, Licht in de duisternis, vertelt hij over zijn fascinatie voor een van de grootste geheimen van de ruimte, die volgens hem symbool staan voor 'de wezenlijke menselijke angsten'.

'Het feelgoodchristendom hebben we nu wel gezien'
04 november 2020Alain Verheij is geen vriendelijke dominee in zijn nieuwe boek, Ode aan de verliezer. Hij vertelt bijbelverhalen die je confronteren met je ‘duistere ik’. "Het is opluchtend om je schaduwkanten hardop te kunnen benoemen."

Theologie & filosofie
De storm op het meer, de bodem van onze ziel
04 november 2020Wegen naar menselijkheid is de nieuwste productie van de hoogbejaarde Duitse theoloog en psychotherapeut Eugen Drewermann. Zijn betoog is bepaald niet belegen. Wat je in bijbelverhalen leest, stelt hij, gaat helemaal over onze diepste psyche: over onze angst, schuld en desoriëntatie.

Bang dat je er niet mag zijn
04 november 2020Journalist Jurgen Tiekstra, die een zware burn-out meemaakte, leerde van Eugen Drewermann dat angst een grote boosdoener kan zijn; angst dat je er niet mag zijn. “Daar moet je van af,” zegt Tiekstra, “want daarin zit het kwaad.”

Boeken
Zieke denksporen over een weerloze lieveling
04 november 2020Wat zie je als je mag kijken in het hoofd van een zedendelinquent, naar zijn fantasieën? Dat wil je niet weten, natuurlijk. Maar als je de nieuwe roman van Marieke Lucas Rijneveld wilt lezen, moet je wel.

Amerikaanse verkiezingen
Boeken
Engeland vs. de Verenigde Staten
04 november 2020Op het omslag van Het Churchillcomplex staan twee foto’s. Op de ene zien we Winston Churchill met Franklin D. Roosevelt op een grasveldje staan. Deftige heren uit een vervlogen tijdperk: de oorlogspremier van het Verenigd Koninkrijk en de toenmalige president van de Verenigde Staten.

Boeken
Van Goghs gedachtewereld blijft verrassen
04 november 2020Van Gogh zocht naar kunst die ons optilt uit de eenzaamheid en verbindt met iets groters dan wijzelf. Een nieuwe bundeling van zijn brieven brengt hoop en troost samen met de bedroefde ziel.

Theologie & filosofie
'Jezus, de mens, is in de kerk zo'n beetje verdampt'
04 oktober 2020Het God-zijn van Jezus wordt in de kerk zo sterk benadrukt, dat zijn mens-zijn erbij inschiet, zegt Henk Bakker, theoloog aan de Vrije Universiteit. "En dat kan leiden tot een vroomheid die veel met 'boven' bezig is, maar het hier-en-nu verwaarloost."

Boeken
Idealisme eindigt in de krochten van je ziel
04 oktober 2020Het moet beter met de wereld, toch? Die aarzelende vraag is nooit afwezig in de literatuur en ook niet in andere vormen van kunst. Maar hoe explicieter het antwoord, hoe meer je in de buurt komt van een heilsleer.

Boeken
Zonder moraal is het leven frustrerend, zegt Jonathan Sacks
04 oktober 2020Jonathan Sacks, de bekende Joodse publicist en voormalig opperrabbijn in het Verenigd Koninkrijk, schetst in zijn nieuwe boek, Moraal, een verontrustend panorama van westerse samenlevingen.

Boeken
'Rijk en toch arm, we zijn de weg kwijt'
04 oktober 2020Auke van der Woud (1947) is de ongeëvenaarde kroniekschrijver van ons vaderland. Zijn nieuwe boek schetst de ‘herinrichting’ van Nederland die zich rond 1900 voltrok: van eindeloze variëteit naar een rechtlijnigheid. Het maakte ons rijk, maar ook arm, stelt Van der Woud.

Boeken
Kwaad, liefde, vergeving, verzoening
04 oktober 2020Er waren heus al biografieën over filosofe Hannah Arendt, maar door te focussen op liefde en kwaad, opent Ann Heberlein een interessant, eigen perspectief.

Nederlandse politiek
Abraham Kuyper, een eeuw na dato: feest voor alle zintuigen
04 september 2020“Hij zwoer bij vrijheid, zijn hele leven lang”, zegt historicus Johan Snel over Abraham Kuyper, die dit najaar vol in de spotlights staat. Honderd jaar geleden stierf hij. “We moeten het hebben over Kuyper als staatsman, als journalist, als vader van onze democratie”, vindt Snel. “De ...

Boeken
Japin is met Mrs. Degas helemaal in zijn element
04 september 2020Kun je je verzoenen met een verleden waarin iets onherstelbaar kapotging? In zijn nieuwe roman, Mrs. Degas, schrijft Arthur Japin over een liefde in het teken van verlies. Een oude kunstschilder figureert hier in een mooi historisch ingekleurd verhaal, zoals Japin zo goed kan.

Boeken
Frère Roger: religieuze celebrity met een grote droom
04 september 2020Taizé, de bekende oecumenische kloostergemeenschap in Frankrijk, ademt een eigen type spiritualiteit. Christelijke toewijding staat centraal, gevoed door het verlangen naar geestelijke eenheid, en met betrokkenheid bij de wereld. Maar dit klinkt natuurlijk wat algemeen. Om dieper in deze ...

Boeken
Voor morele gevoelens hoef je maar in de spiegel te kijken
04 september 2020Adam Smith (1723-1790) is de vader van de moderne economie. Maar economie is meer dan winst- en groeicijfers, blijkt uit Smiths boek De theorie over morele gevoelens. ‘Een pleidooi voor menselijke waardigheid’, vindt Smith-kenner Jabik Veenbaas.

Boeken
Waarom we veel meer met rituelen zouden moeten doen
04 september 2020De kracht van het ritueel is een curieus, maar tegelijkertijd goed doordacht en verrassend boek dat heel inzichtelijk een dimensie van onze ervaringswereld schetst die bij velen minder scherp op de radar staat.

Goede gesprekken
We zijn heel erg gehecht aan maakbaarheid
18 juli 2020Als de kerken vroeg of laat weer opengaan, wordt het dan weer zoals voorheen? Niemand die het weet, en dat maakt onrustig. Moeten we de kerk opnieuw uitvinden? Of de kerkgángers? Is het tijd voor een harde reset? En hoe dan? Leneke Marchand, Frank Bosman en Arnold van Campen in gesprek.

Boeken
Meeslepende oervertelling van een eigen kaliber
18 juli 2020De vraag naar het begin van de wereld is altijd een bron geweest voor verhalenvertellers. Evert Jan Ouweneel schaart zich in een lange rij, met zijn boek Godenstrijd. Origineel en verrassend, deze opmerkelijke kroniek.

Boeken
‘Zacht als een warm brood voelde ze’
18 juli 2020Als een stel vreemdelingen bij je op de stoep staat, zet je dan de knop om? Dus níét terugdeinzen, maar kiezen voor menselijkheid? De nieuwe roman van Robert Haasnoot laat zien hoe lastig dat is.

Boeken
Borgman presenteert een theologie van het verloren schaap
18 juli 2020Het nieuwe boek van Erik Borgman, Alle dingen nieuw, moet iets heel bijzonders zijn, als je afgaat op de reacties. Is Borgman de Piketty van de theologie?

Nederlandse politiek
Hoe complottheorieën ook onze politiek doordrenken
01 juni 2020Altijd en overal zijn er complottheorieën. Als zo’n theorie furore maakt in de politiek, kunnen de effecten ook groot zijn. Populistische leiders spinnen er garen bij, legt Beatrice de Graaf uit. ‘Ze ontpoppen zich als ondernemers in angst en geweld.’

Theologie & filosofie
In het evangelie van de dataïsten is geen ruimte voor de mens
01 juni 2020Alles, alles, álles data. Dat is het paradijs voor dataïsten. Maar in die hemel, ontdekte filosofe Miriam Rasch, schiet de mens erbij in. En dus moeten we oppassen.

Boeken
In de kapotheid wordt het leven gevierd
01 juni 2020Hoe ziet onze wereld eruit als kunstmatige intelligentie een succes wordt? Ewoud Kieft schreef er een toekomstroman over, De onvolmaakten. "In een toekomstige digitale wereld verliest de mens niet alleen zijn vrijheid, maar ook zichzelf."

Boeken
Hilary Mantel is een uitzonderlijk verteltalent
01 juni 2020Een mix van politieke intriges, verliefdheid en macht kan een succesvol recept zijn als je een aantrekkelijk boek wilt schrijven. Maar lezers van Hilary Mantel (1952) weten dat het toch wat ingewikkelder ligt.

Boeken
Als een Joodse filosofe vertelt wat we van Duitsers kunnen leren, moet je opletten
01 juni 2020In Wat we van de Duitsers kunnen leren zit de Joods-Amerikaanse bestsellerfilosofe Susan Neiman op haar praatstoel. Ze duikelt het ene na het andere verhaal op en construeert hiermee op indrukwekkende wijze een gids naar menselijkheid.

De paradox van deze tijd: hartstikke autonoom en hartstikke afhankelijk tegelijk
01 mei 2020Influencers zijn ‘de apotheose’ van onze tijd. Met grote toewijding creëren zij een virtuele identiteit, om bewondering en commercieel succes te oogsten. Het zegt veel over wie wij zijn, stelt Doortje Smithuijsen in haar boek Gouden bergen.

Boeken
Zappen vs. beschouwen
01 mei 2020Rustig aan, tijger van Joost de Vries schetst ‘jongmensen’ in een grenzeloze wereld, terwijl Huub Beurskens in De straffeloze één personage op de korrel neemt. Maar beide schrijvers cirkelen om ‘het gewicht van de dingen’.

Boeken
Gevoel voor traditie, maar niet zwaar op de hand
01 mei 2020Aan kerklieddichter René van Loenen (1950) kun je niet zo gemakkelijk een labeltje hangen. Duidelijk is wel dat hij geïnspireerd is door Dietrich Bonhoeffer en ook door Tomás Halík.

Boeken
Zoeken naar God, zonder dat je het zo durft te noemen
01 mei 2020Liefde is licht, een bundeling religieuze teksten van filosofe Simone Weil, legt de focus op leegte en afwezigheid. Het klinkt wat vreemd, maar precies hiermee steekt ze ons een hart onder de riem, constateert Tjerk de Reus.

Hij was het die de ziekten droeg
01 april 2020In tijden van crisis is de respons onder gelovigen veelal in twee uitersten op te delen. Bevriezen in nietigheid, of opveren om actie te ondernemen. Maar, stelt Tjerk de Reus, het zou goed zijn als kerkleiders op Goede Vrijdag het besef dat God de Verborgene is, zouden durven benoemen.

Boeken
De lange schaduwen van de geschiedenis
01 april 2020De Tweede Wereldoorlog roept nog altijd veel op, in herinnering en bezinning. Nieuwe romans van Sebastiaan Chabot en Eva Maria Staal laten zien hoe een oorlog je geweten door de mangel haalt, ook vele decennia later.

Boeken
Van gemeenschap naar het ik, van orde naar chaos. Toch?
01 april 2020De ‘jaren zestig’ spreken nog altijd tot de verbeelding, als een kantelmoment in de Nederlandse geschiedenis. Dat zou een periode een bevrijding zijn geweest, met een nieuw type cultuur.

Theologie & filosofie
God is de ware wereldorde. Dat moet genoeg zijn
01 maart 2020In zijn vuistdikke boek De onzichtbare maat stelt Andreas Kinneging dat in onze cultuur alleen ons ‘ik’ nog de maat is. “Ruim baan aan onze begeertes, betekent dat.” Liever wijst hij de weg naar de Europese Traditie, oftewel: naar God.

Boeken
Het onzichtbare dat schuilt in wat je ziet
01 maart 2020Een speurtocht naar een authentieke ervaring, zo kun je het nieuwe boek van Paolo Cognetti lezen. Hij reist met vrienden door Dolpo, een ongerept stukje ‘Tibet’ in het noordwesten van Nepal.

Boeken
'Myth buster' Slaats overspeelt zijn hand
01 maart 2020Te pas en te onpas roepen mensen dingen over de ‘scheiding tussen kerk en staat’. Een Tweede Kamerlid mag bijvoorbeeld zijn geloofsovertuiging niet laten meewegen bij zijn politieke keuze – want we hebben in dit land toch de scheiding tussen kerk en staat?!

Boeken
Tom Holland legt de focus bij het kruis, het symbool van zwakte
01 maart 2020Het christendom heeft Europa tot in de haarvaten gevormd, stelt de Britse historicus Tom Holland in Heerschappij. Van #MeToo tot mensenrechten, alles vindt zijn oorsprong in het verhaal van het kruis, hét symbool van zwakte, maar niettemin het mooiste verhaal dat ooit verteld is.

'De evangelische christen is zich thuis gaan voelen in de wereld'
01 februari 2020Een van de opmerkelijke uitkomsten van het onderzoek onder predikanten is dat bijna een kwart van de evangelische voorgangers universalist is: iedereen komt in de hemel. Het verbaast godsdienstwetenschapper Miranda Klaver niet. "In evangelische kring heeft de focus op de eeuwigheid plaatsgemaakt ...

Het Westen kan Rusland maar niet begrijpen
01 februari 2020"Je moet de humor van Rusland blijven inzien", zegt journalist Laura Starink. Ze volgde de verwikkelingen in het land decennialang op de voet en schreef het boek Post uit Rusland, waarin ze ontmoetingen in alle uithoeken van het land beschrijft. "Putin is geen ongevaarlijke man, maar ook gewoon een ...

Boeken
Begrip en inzicht komen vóór de troost
01 februari 2020Op 27 januari werd herdacht dat Auschwitz 75 jaar geleden werd bevrijd. Arnon Grunberg stelde een indrukwekkend boek samen met ‘getuigenissen’, Bij ons in Auschwitz. Ook over zijn nieuwe roman Bezette gebieden valt de lange schaduw van de Shoah.

Boeken
Op de Deense profeet Kierkegaard raak je niet uitgekeken
01 februari 2020‘Kierkegaard heeft in zijn stichtelijke toespraken steeds den enkele op het oog.’ Dit schreef ds. G.J.A. Jonker, in 1920, ter introductie van Kierkegaard in Nederland. Destijds had hij nog tal van argumenten nodig om de Deense filosoof en christelijke denker naar voren te kunnen schuiven.

Boeken
Jonathan Sacks moet niks hebben van het noodlot
01 februari 2020Het jodendom staat niet voor de geboorte van de beschaving; het is kritiek op de beschaving, zegt Jonathan Sacks in Exodus. Het is het eerste in het Nederlands verschenen deel van zijn vijfdelige boekenreeks over de Thora.

Ook wie niet gelooft dat hij beeld van God is, is het toch
14 december 2019Of het nu om boeren, onderwijzers of ziekenhuispersoneel gaat, veel te vaak zijn, ook afgelopen jaar weer, groepen geproblematiseerd, zegt Erik Borgman. "‘Jullie zijn te duur.’ ‘Jullie zijn niet nodig.' Maar de samenleving is juist van hen. Ze is van de mensen die haar vormen."

Theologie & filosofie
Mens, heb de moed je verstand te gebruiken
14 december 2019Als er íéts is wat ons uit het moeras van wanhoop en cynisme kan trekken, is het empathie, zegt politiek filosoof Alicja Gescinska. En hoe vind je die? "Door na te denken", zegt ze. "Denk je in. In de ander, in je medemens. Die empathie zou de basis van politiek moeten zijn.”

Boeken
Van schooiers en hoeren, schaapjes en zaakjes
14 december 2019Er wordt veel ‘gevreesd’ in de verhalen van Stefan Zweig. De op overspel betrapte echtgenote knijpt hem net zo goed als de officier die de leegte van zijn leven ontdekt. In bijna alle personages uit Zweigs verhalen voltrekt zich een psychisch drama.

Boeken
Een leven van wachten
14 december 2019Bevreesd hoef je niet te zijn, ook niet als de tijd turbulent is, als duistere machten zich breed maken of als de dood dichtbij komt. Dit althans is de boodschap van Henri Nouwen (1932-1996) in zijn boek Het uur van de dageraad.

Boeken
Wie God wil bewijzen, heeft eerst aan Hem getwijfeld
14 december 2019We moeten niet vragen of God bestaat, want dan wordt Hij een 'ding' onder de dingen, zegt Wouter Slob. Zijn recept? Overgave. Maar, vraag je je dan af, wie is dan de God aan wie wij ons moeten overgeven?

Geliefd door lezers
'Merkel had gelijk: ga eens wat vaker naar de kerk - of houd anders je mond'
06 december 2019Of het schip van Europa een échte storm kan doorstaan, weet Geert Mak niet. Toch houdt hij hoop, ook na zijn nieuwe boek over Europa: Grote verwachtingen. “We hebben de moed nodig om mooiweerconstructies te vervangen”, vindt Mak. “Maar wel met oog voor de veelkleurigheid van ons continent.”

Boeken
Anti-ouderling in een nieuwe wereld
06 december 2019Wat gebeurt er als een ‘andere wereld’ zich aandient? De nieuwe roman van Stephan Enter laat zien hoe fantasieloos het wordt als ontvankelijkheid ontbreekt.

Boeken
De Oost-Europese schaduwen van het westerse waardepatroon
06 december 2019Na de politieke omwenteling van 1989 beweerde politiek filosoof Francis Fukuyama dat we ‘het einde van de geschiedenis’ meemaakten. Toch was er nog volop geschiedenis in de drie decennia die we sindsdien hebben beleefd. Zeg maar gerust: een heftig type geschiedenis.

Boeken
De harpoenen van Halík landen steeds weer in je ziel
06 december 2019In vier vragen neemt criticus Tjerk de Reus een duik in de geesteswereld van de auteur en de lezer van een veelbesproken boek. Deze maand Niet zonder hHoop van Tomás Halík.

Een verrekijker op de gemartelde Christus
05 oktober 2019Geweld en heelheid, schuld, wedergeboorte en mededogen. Het zijn de ingrediënten van het liefdesverhaal uit Zwarte schuur, de nieuwe roman van Oek de Jong. "Religieuze noties en symbolen kunnen ook werken bij iemand die niet gelooft”, zegt hij. " De lijdende mens vindt zijn symbool in de lijdende ...

Boeken
Religieuze opwinding, dankzij messiassen
05 oktober 2019Religie kun je gebruiken als een soort hefboom: om jezelf naar een hoger niveau te tillen. Als dat geprobeerd wordt, komt opvallend snel Jezus in beeld. Zoals in recente romans van Martin Michael Driessen en Michiel Cox.

Boeken
Het geloof, een gelukservaring
05 oktober 2019Spiritualiteit van middeleeuwse snit lijkt steeds meer in de belangstelling te komen. Niet zo gek, want je ontdekt er een geloofsbesef dat ons als herkenbaar en zelfs modern voorkomt: het geloof cirkelt om ervaring, niet om logica en ratio.

Over schepping en evolutie zijn we nog lang niet uitgedacht
05 oktober 2019Gijsbert van den Brink rammelde met zijn boek over schepping en evolutie stevig aan het hek tussen darwinisten en creationisten. Maar er bleven ook veel vragen over, vertelt René Fransen, een van de samenstellers van En God zag dat het goed was.

Boeken
Inclusiever vind je het niet
05 oktober 2019In vier vragen neemt criticus Tjerk de Reus een duik in de geesteswereld van de auteur en de lezer van een veelbesproken boek. Deze maand Het Christus-mysterie van Richard Rohr.

Theologie & filosofie
‘Wie luistert naar zijn hart, kan met een bord friet geen genoegen nemen’
06 september 2019"Als ik beweer dat Jezus het antwoord is, klapt iedereen dicht", zegt Michiel Peeters, studentenpastor in Tilburg. “Wat moet je ook met een antwoord op een niet-gestelde vraag?" De verlangens van ons hart moeten eerst worden opgerakeld, begreep hij van zijn grote leermeester Luigi Giussani.

Boeken
Luchtig en ernstig over de kern van het geloof
06 september 2019Nikolaas Sintobin behandelt in zijn nieuwe boek 52 vragen over het christelijk geloof, zoals 'Wat deed God voor Hij de wereld schiep?'

Boeken
Het begint nergens en het leidt tot niets
06 september 2019Een gezelschap indianen, de grote Duitse schrijver Goethe, het Duitsland van begin negentiende eeuw en een fikse portie innerlijke verwarring – dat zijn de ingrediënten van de nieuwe roman van Kees ’t Hart.

Boeken
Een rotzak, vond Stalin
06 september 2019Als de Russische dictator Jozef Stalin je een ‘rotzak’ noemde en een ‘agent van onze vijanden’, was je als schrijver waarschijnlijk bezig met interessante waarheden.

Boeken
Samen met jullie weet ik het
06 september 2019Een boek met de ‘mooiste preken’ van Andries Zoutendijk – dat is iets waarnaar is uitgekeken. Zoutendijk was tot voor kort verbonden aan de wijkgemeente van de Jacobikerk in Utrecht en heeft in de bijna dertig jaar dat hij er actief was generaties kerkgangers gevormd en – om het ouderwets te ...

Boeken
Boeren bij de voorzienigheid Gods
06 september 2019In vier vragen neemt recensent Tjerk de Reus een duik in de geesteswereld van de auteur en de lezer van een veelbesproken boek. Deze maand De hoeve en het hart van Enny de Bruijn.

Theologie & filosofie
'Vroeger was er een taboe op seks, nu een taboe op God'
04 juli 2019Het is bon ton om te zeggen dat we bevrijd zijn van godsdienstige dwang en religieuze sprookjes. Alle reden om een leuk leven na te streven! Filosoof Guido Vanheeswijck ziet de keerzijde: we hebben nauwelijks nog taal om de keerzijde van het leven te benoemen.

Boeken
Trouw en verraad, eigendom en territorium, mijn en dijn
04 juli 2019Zeker wie op vakantie gaat naar Slovenië of Oostenrijk, zou het boek De engel van het vergeten in de koffer moeten meenemen. Het geeft een indringend beeld beide landen en hun pijnlijke geschiedenis.

Boeken
Eén der markantste theologen onder de loep
04 juli 2019Frans Breukelman (1916-1993) is één van de markantste theologen die we gekend hebben in Nederland. Hij kon als weinig anderen het specifieke karakter van Bijbelse Hebreeuwse teksten ter sprake brengen, vanuit zijn grote passie voor de Tenach. Dat deed hij graag in een kring van ‘volgelingen’, ...

Boeken
Het NT in twintig etappes, geschikt voor niet-theologen
04 juli 2019In 2013 verscheen het boek Theologie van het Oude Testament, afkomstig van onder andere evangelicale, Leuvense theologen. Nu is ook Theologie van het Nieuwe Testament verschenen, duidelijk het tweelingbroertje van het eerder verschenen boek. Dit is een publicatie waarin men wil denken en ...

Boeken
Kerk, waar is je tegenliturgie?
04 juli 2019In vier vragen neemt recensent Tjerk de Reus een duik in de geesteswereld van de auteur en de lezer van een veelbesproken boek. Deze maand Je bent wat je lief is van James Smith.

Theologie & filosofie
De oosterse orthodoxie is in trek. Maar waarom dan?
05 juni 2019Het oosterse christendom groeit in Nederland. Hoe zit dat? Waar staat het eigenlijk voor? En wie is die zo bewonderde theoloog Zizioulas, van wie onlangs een stevig theologisch boek in het Nederlands is verschenen? Een antwoord in vijf bedrijven.

Boeken
Het geluk van vergeten weten
05 juni 2019Rob van Essen won de Libris-literatuurprijs 2019, met zijn roman De goede zoon. Het is verrassend vlot leesbaar, heeft futuristisch trekjes en bevat terugblikken op een reformatorische jeugd.

Boeken
Bij Schillebeeckx belandt God midden in de cultuur
05 juni 2019Edward Schillebeeckx (1914-2009) geldt als de grootste katholieke theoloog uit ons taalgebied, uit de twintigste eeuw. Hij schreef dikke boeken, bijvoorbeeld Jezus, het verhaal van een levende (1974). Met die laatste notie, ‘levende’, doelde Schillebeeckx op de presentie van Jezus in het heden, ...

Boeken
Voor bij uw tent: een gids van Nicea tot aan Karel de Grote
05 juni 2019Het is best een ideaal boek om alvast klaar te leggen voor de vakantie, het omvangrijke Uit de diepten van de hel van Menno Hulspas. Niet vanwege de klank van de titel natuurlijk, die past minder bij een zwoele middag op de camping, maar wel om de wat langere adem die je hierbij nodig hebt.

Boeken
Denk eens wat minder na, zegt de professor
05 juni 2019In vier vragen neemt recensent Tjerk de Reus een duik in de geesteswereld van de auteur en de lezer van een veelbesproken boek. Deze maand Lezen en laten lezen van Arnold Huijgen.

Goede gesprekken
De mens is geen rentmeester, hij staat niet centraal
05 april 2019Ten onrechte staat de mens helemaal in het middelpunt, in kerk en theologie. Dat is de stelling van Trees van Montfoort, schrijfster van het uitdagende boek Groene theologie. Een correctie is broodnodig, vindt zij. “God schept en redt de hele aarde, waar mensen deel van zijn.”

Boeken
Vantoortelbooms nieuwe drama glijdt wat makkelijk van je af
05 april 2019De vroege twintigste eeuw was een periode van chaos en verwarring, met een wrede wereldoorlog. Ook in Ierland was het mis, daar woedde een guerrillaoorlog. Jan Vantoortelboom zet in die verre wereld een verdwaalde Vlaming neer.

Boeken
Ogen van de oneindigheid
05 april 2019Hij werd dit jaar tachtig, de Apeldoornse dichter Anton Ent. Dit jubileum viel samen met zijn vijftigjarig schrijverschap: hij publiceerde in 1969 zijn eerste gedichtenbundel.

Boeken
Rembrandt. Bepaald geen saai leven
05 april 2019Onze vermaarde Rembrandt overleed 350 jaar geleden, in 1669. Alle reden om een herdenkingsjaar te vieren. Rembrandt bereikte de leeftijd van 63 jaar, na een leven dat moeilijk saai genoemd kan worden. Dat wordt wel duidelijk uit het handzame boek dat Nils Büttner aan Rembrandt heeft gewijd: ...

Boeken
Heilig leven, waar Jezus licht doorheen kan schijnen
05 april 2019Met Wat is heilig? verschijnt opnieuw een boek van de Anglicaanse theoloog Rowan Williams in het Nederlands. Het is een ander type boek dan wat we de afgelopen jaren gewend waren, met titels als God met ons (2018) en God ontmoeten in Paulus (2017).

Boeken
Bij twijfelpleiter Dewandeler blijft de ontdekking uit
05 april 2019In vier vragen neemt recensent Tjerk de Reus een duik in de geesteswereld van de auteur en de lezer van een veelbesproken boek. Deze maand Eerherstel voor Thomas van Roger Dewandeler.

Theologie & filosofie
Wat is er toch met de lijdenstijd aan de hand?
08 maart 2019Veel hedendaagse christenen vragen zich af wat ze nu aan moeten met Golgotha, Goede Vrijdag, het bloed van het Lam. Al die schuld, al dat geweld, die akelige straf. Dat is toch niet meer uit te leggen?

Boeken
In ideologisch gedram raakt de mens verloren
08 maart 2019Heel gewone dingen kunnen mysterieus zijn. Bijvoorbeeld het ‘vinden’ van iets, zoals een verloren voorwerp. Of zelf gevonden worden. De nieuwe roman van Vonne van der Meer, Vindeling, zoomt hierop in.

Boeken
Dostojevski, opnieuw
08 maart 2019De roman Misdaad en straf van de Russische schrijver Fjodor Dostojevski is natuurlijk al heel lang in het Nederlands verkrijgbaar, in diverse vertalingen - maar die zijn nu allemaal op slag verouderd.

Boeken
Nadenken over de islam, voorbij de stereotypen
08 maart 2019De islam blijft een beladen politiek thema. Of het nu gaat over Joram van Klaveren die zich bekeert tot de islam of over een aanslag tégen moslims of door moslims - steeds weer rijzen vragen over de gewelddadigheid van de islam, over de praktijk van het geloof en over de landen van herkomst.

Boeken
De nalatenschap van een vermoorde pater
08 maart 2019Als je het boek Wie ben jij, o liefde van Frans van der Lugt (1938-2014) in handen krijgt, denk je allereerst aan de moed waarmee deze katholieke geestelijke in Homs op zijn post bleef, ondanks de dreigende situatie van de burgeroorlog in Syrië.

Boeken
Ook je energiehuishouding is werkterrein van de Geest
08 maart 2019In vier vragen neemt recensent Tjerk de Reus een duik in de geesteswereld van de auteur en de lezer van een veelbesproken boek. Deze maand Energie van de Geest van Philip Troost.

Boeken
In het brein van de landsadvocaat
01 maart 2019Nicolaas Matsier levert een originele bijdrage aan het herdenkingsjaar van de Synode van Dordrecht: een roman over Johan van Oldenbarnevelt. Triomf en tragiek ineen.

Boeken
Drama in brieven
01 maart 2019Boris Pasternak (1890-1960) is een van de grootste namen uit de Russische literatuur. Hij schreef gedichten, verhalen en een grote roman: Dokter Zjivago (1957). Zijn leven omvat de turbulente geschiedenis van Rusland in de twintigste eeuw: revolutie, wereldoorlogen, het communisme.

Boeken
Eerbetoon aan gelovig nadenken
01 maart 2019Wessel ten Boom (1959), theoloog en voormalig gemeentepredikant, is voor lezers van De Nieuwe Koers geen onbekende: enige tijd terug werd hij geïnterviewd over zijn visie op Israël en een enkele keer leverde hij een bijdrage in de vorm van een recensie.

Boeken
Vuistdik pleidooi voor 'Israël' in kerk en theologie
01 maart 2019Er zijn boeken die bijna onmogelijk zijn te recenseren, als je daarbij denkt aan een impressie plus oordeel over het geschrevene. Het nieuwe boek van Willem Ouweneel is van dit kaliber: bijna achthonderd pagina’s over Israël - een van de meest controversiële thema’s onder christenen ...

Boeken
Een nieuwe ster aan het firmament van de vrijzinnigheid
01 maart 2019In vier vragen neemt recensent Tjerk de Reus een duik in de geesteswereld van de auteur en de lezer van een veelbesproken boek. Deze maand Theo Hobsons gelovig humanisme.

Luther wist wel hoe je pr moet bedrijven
01 oktober 2016Het herdenkingsjaar 2017 komt eraan, waarin 500 jaar Reformatie in de spotlights staat. Herman Selderhuis leeft er al jaren naartoe, met zijn organisatie Refo500. “Luther zei: God geeft. Dat is het grote kantelpunt geweest.”

Boeken
Het kwaad dat wilde gebeuren
01 oktober 2016
Boeken
Intens, pontificaal, eigengereid en soms onverteerbaar
01 oktober 2016Luthers denkbeelden kun je vinden in zijn Duitstalige, ruim 120 delen tellende verzamelde werk. Dit is voor de meeste mensen natuurlijk niet zo’n toegankelijke bron. Reden temeer dat het goed nieuws is dat nu een ruime keuze uit zijn werk is verschenen in het Nederlands, in twee mooie dikke ...

Boeken
Vroedvrouw van het verlangen
01 januari 1970Verlangen naar liefde kun je romantisch inkleuren, maar in essentie draait het om gemis en leegte. Tenminste, die indruk krijg je in de nieuwe roman van Arnon Grunberg, De dood in Taormina.