Iconen in de plaats van Lenin

Zo’n drie decennia later is die hoop bijna volledig vervlogen. In confrontatie met Fukuyama is Vladimir Putin zelfs een cultuuroorlog begonnen. Hij houdt de hele wereld voor dat het Russische regeersysteem en de Russische beschaving superieur zijn. Nu was Fukuyama’s prognose al bij voorbaat te optimistisch als hij met ‘liberale democratie’ meer bedoelde dan louter eerlijke verkiezingen en alle vrijheden die daarbij horen. Ging het hem ook om uit Reformatie en Verlichting voortgekomen verworvenheden als individuele verantwoordelijkheid, gelijkwaardigheid van alle mensen, sterken die zwakken niet mogen overheersen, naastenliefde, tolerantie? In dat geval rekende hij er te weinig mee dat bijvoorbeeld Rusland een heel andere cultuurgeschiedenis heeft. Orthodoxie Rusland is bijvoorbeeld…